De Griekse regering en diens schuldeisers zijn verwikkeld in een uitputtingsslag. Daarbij wordt ook op detailniveau strijd geleverd: van belastingen op Griekse luxe-eilanden tot bezuinigingen op het Griekse leger.

Een slecht huwelijk. Weekblad The Economist zette afgelopen week de toon met deze cover over de twist tussen de linkse Syriza-regering van Griekenland en diens schuldeisers – te weten de andere eurolanden en het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Maar wat karakteriseert een verzuurde relatie? Het gevecht gaat op het diepste niveau niet over de dingen waar de ruzies over lijken te gaan, zo signaleert de site Politico. Het gaat er niet om wie de was doet, de kinderen naar school brengt of het dopje van de tandpasta niet op de tube doet. Het gaat over fundamenteel vertrouwen.

De andere eurolanden vragen een ‘fundamentele cultuurverandering’ van Griekenland; Griekenland vraagt de ultieme prijs van het lidmaatschap van de euroclub: financiële solidariteit.

Deze onderliggende spanning komt tot uitdrukking in hoogoplopende ruzies over van alles en nog wat. Op hoofdlijnen is duidelijk dat de Griekse regering vooral mikt op hogere belastingen, onder meer voor bedrijven, terwijl pensioenen en salarissen in de publieke sector zoveel mogelijk worden ontzien.

De andere eurolanden en het IMF vrezen dat dit niet haalbaar is, gelet op de weinig efficiënte reputatie van de Griekse belastingdienst.  Zij zien liever ingrepen in het overheidsbudget waarvan de uitvoerbaarheid op de korte termijn veel zekerder is.

Ter illustratie van dit conflict leverde en correspondent van Der Spiegel een aardig lijstje met twistpunten: het gevecht over de 'details'.

1)Lage btw Griekse eilanden

Griekse eilanden kennen verschillende btw-tarieven die vaak lager zijn dan het toptarief van 23 procent. Oorspronkelijk was dit bedoeld ter compensatie van transportkosten voor levensmiddelen en bevordering van het toerisme.

Maar het ene Griekse eiland is het andere niet. Luxe-eiland Mykenos staat bijvoorbeeld bekend als 'het Luxemburg van Griekenland' vanwege de vele belastingvoordeeltjes. Volgens de schuldeisers van Griekenland een ideale plek voor belastingfraudeurs.

Syriza's rechtse coalitiepartner, de Onafhankelijke Grieken, weigert echter categorisch elke aanpassing van de btw op de eilanden. De Griekse premier Alexis Tsipras is tot nog toe meegegaan in dit verzet.

De schuldeisers vinden op hun beurt dat hogere belastingen op de rijkste en meest fraudegevoelige eilanden het minimum is dat de Grieken moeten slikken.

2)Hogere winstbelasting

De Syriza-regering wil op winsten boven de 500 duizend euro een extra belasting van 12 procent heffen.

Het IMF is niet happig op hogere lasten voor de private sector, vanwege de negatieve economische effecten.  Wel wil het IMF, aldus der Spiegel, vooruitbetalingen op de vennootschapsbelasting verhogen van 80 naar 100 procent. Hoezo ondernemersvriendelijk?

3)Griekse leger

De 'trojka' (Europese Commissie, Europese Centrale Bank, IMF) vindt het Griekse leger te zwaar opgetuigd en eist bezuinigingen ter waarde van 400 miljoen euro.

De socialistische Syriza-partij staat in deze discussie zij aan zij met de rechtspopulisten in Griekenland: geen aantasting van de nationale defensie.

4)Inkomsten uit licenties 5G

De Griekse regering heeft volgens Der Spiegel toekomstige inkomsten uit de verkoop van licenties voor de mobiele standaarden 4G en 5G bij de onderhandelingen betrokken.

5G? Dat is een nieuwe standaard die naar verwachting pas over vijf jaar voor het eerst in Zuid-Korea wordt uitgerold, de thuisbasis van techgigant Samsung.

5)Reclame op tv

De Griekse Syriza-regering zou voor 100 miljoen aan belastinginkomsten willen inboeken voor het belasten van tv-reclame. Dat is rijkelijk optimistisch als je bedenkt dat de totale omvang van de markt voor tv-reclame in Griekenland op ongeveer 180 miljoen euro wordt geschat, aldus Der Spiegel.

6)Belasting op speelautomaten

Nog opmerkelijker: het idee om komend jaar 225 miljoen euro in te boeken voor belastingen op inkomsten uit nieuwe speelautomaten.  De trojka ziet dat niet zitten en kreeg van Syriza de kritiek alleen naar de belangen van zakenlui te kijken.

Op de achtergrond speelt echter iets anders, aldus Der Spiegel. Syriza heeft enkele weken geleden zelf de regelgeving rond de nieuwe gokhallen aangepast. Een speler mag dagelijks niet 500 euro, maar hooguit 80 euro inzetten. Dit heeft flinke invloed op businessplannen voor de winstgevendheid van de gokhallen.

De interesse bij mogelijke exploitanten van in totaal 34 duizend nieuw te plaatsen gokhallen is daardoor fors gedaald. Geen gokhallen betekent in dit verband, geen staatsinkomsten.

Cruciale dagen

Bij de (voorlopig) finale onderhandelingen over de uitkering van noodsteun aan Griekenland in ruil voor hervormingen en bezuinigingen, ligt er een belangrijke deadline op dinsdag 30 juni: dan moet Griekenland 1,5 miljard euro terugbetalen aan het Internationaal Monetair Fonds.

Idealiter ziet het tijdspad voor de komende dagen er zo uit: vrijdagmiddag bereiden experts de volgende vergadering van de ministers van Financiën van de eurozone voor. Zaterdagmiddag komen de ministers van Financiën van de eurozone in de eurogroep bij elkaar en ligt er een deal die ze kunnen aanbevelen. Die overeenkomst keuren de regeringsleiders van de eurozone vervolgens meteen goed.

Het Griekse parlement kan daarna op zondag over de overeenkomst stemmen; op maandag volgt dan de goedkeuring door diverse nationale parlementen in de eurolanden, waaronder de Duitse Bundestag.

Na de parlementaire goedkeuring kan de laatste tranche van het oude noodpakket van 7,2 miljard worden uitbetaald aan Griekenland, zodat de Griekse regering dinsdag 1,55 miljard euro kan aflossen aan het IMF- of in ieder geval toezeggen.

De route is helder, de werkelijkheid wellicht weerbarstiger.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl